استانداردهای ایزو چیست؟
ایزو 9000 یا ایزو 9001؟ استاندارد کیفیت کالا یا کیفیت خدمات؟ ISO چیست؟
سازمان بینالمللی استانداردسازی که معمولاً به نام ایزو (ISO) شناخته میشود، یک موسسه بینالمللی تعیین استاندارد متشکل از نمایندگان موسسات استانداردسازی ملی است.
این سازمان غیردولتی در سطح وسیع به وضع استانداردهای کلی و جزئی برای هماهنگ کردن استانداردهای متفاوت جهانی میپردازد.
این مؤسسه انواع استانداردهای تجاری و صنعتی جهانی را تعیین مینماید. مرکز ایزو در ژنو سویس قرار دارد. ایزو کار رسمی خود را از تاریخ بیست و سوم فوریه ۱۹۴۷ آغاز کرده است. این سازمان به ترویج جهانی استانداردهای اقتصادی و صنعتی میپردازد تا مبادلات صنایع و فنون مختلف را در یک راستا هماهنگ کند.
سازمان بینالمللی استانداردسازی، با آنکه یک سازمان غیردولتی است، بهدلیل این که استانداردهای این موسسه تبدیل به قوانین میشود از بیشتر سازمانهای غیردولتی قدرتمندتر است. امروزه نزدیک به ۱۵۷ کشور در این سازمان به عضویت درآمدهاند که ایران نیز یکی از آنهاست.
در سال ۱۹۸۷ کمیته فنی ۱۷۶ سازمان بین المللی استاندارد (ISO/TC 176) سری استاندارد ISO 9000 را معرفی کرد.
هدف از تدوین این سری از استاندارد، به وجود آوردن الگویی بین المللی برای پیاده سازی و استقرار سیستمهای مدیریت و تضمین کیفیت بود که مورد استقبال فراوان در سطح دنیا قرار گرفت.
سیستمهای مدیریت کیفیت به منظور ثبات سطح کیفیت تعریف شده و بهبود کیفیت از طریق اصلاح فرایندها در سازمان پیاده سازی میشود.
الگوی اجرای این سری استاندارد برای بار چهارم در سال ۲۰۰۸ مورد بازبینی و ویرایش قرار گرفت. در ویرایش سال ۲۰۰۸ دیدگاه فرایندگرا همچنان مورد تاکید است.
استاندارد مدیریت کیفیت با تکیه بر اصول ۸ گانه شکل گرفته است: • مشتری محوری • رهبری • مشارکت کارکنان • فرایند گرایی • سیستم گرایی • بهبود مستمر • تصمیم گیری بر پایه واقعیات • ارتباط متقابل سودمند با تامین کنندگان.
در معروفترین مثال، استاندارد ایزو ۹۰۰۱ برای هر سازمانی فارغ از نوع فعالیت و اندازه آنها قابل اجراست. گواهی نامه ISO 9001 نشان میدهد که سازمان سیستم مدیریت کیفیتی منطبق بر خواست و نیاز مشتری مستقر کرده است.
در ایران
اولین تشکیلات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با تصویب قانون اوزان و مقیاسها در سال ۱۳۰۴ شمسی مطرح میشود.
بعدها در سال ۱۳۳۲ به لحاظ ضرورت تعیین ویژگیها و نظارت بر کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی، ایجاد تشکیلاتی رسمی مورد توجه قرار گرفت و هسته اولیه تشکیلات سازمانی مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به صورت ادارهای در اداره کل تجارت وقت شکل میگیرد.
در سال ۱۳۳۹ با تصویب قانون تأسیس مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی، مؤسسه کار خود را در چارچوب هدفها و مسئولیتهای تعیین شده آغاز میکند و در همان سال به عضویت سازمان بین المللی استاندارد ISO درآمد.