بررسي معيارهاي صلاحيت مميزان و سرمميزان
آيا مميزي نوعي هزينه به حساب مي آيد و اگر پاسخ مثبت است آيا خود نيز احتياج به مميزي دارد تا از افزايش هزينه هاي بعدي جلوگيري شود؟ اين پرسشها، ما را تا اين باور مي برند كه مميزي به صورت كلي در چارچوب يك سيستم در جست وجوي نقاط ضعف هايي است كه خود باعث افزايش هزينه در تمام سيستم مي شوند. اين ميان هزينه هاي كيفيت كه خود به هزينه هاي ارزيابي و پيشگيري تقسيم ميشود مطرح است. در اينجا بايد پرسيد كه جايگاه مميزي كيفيت كجاست؟ شايد بتوان گفت مميزي كيفيت اثربخش كه به ارزيابي اثربخشي سيستم مديريت در دستيابي به اهداف سازمان و شناسايي نقاط بالقوه بهبود، توجه دارد، بخشي از هزينه هاي پيشگيري به حساب آيد.
مميزي را كه بهواسطه آن ميتوان مشكلات احتمالي و ريشههاي آنها را شناسايي كرد بايد جزو دسته هزينه هاي پيشگيري دانست. بنابراين فرق است ميان يك سيستم اثربخش و يك گواهينامه سيستم مديريت كيفيت نصب شده روي ديوار كه براي هردو هزينه هاي قابل توجهي پرداخت شده است. انگيزهاي كه مديريت ارشد يك سازمان براي هزينهكردن مدنظر دارد و انتظاري كه سهامداران از هزينه سرمايه خود و انتظار بازگشت حداقل سرمايه خود در يك بازده زماني دارند، قابل تامل است.
در بخش نخست اين گزارش ويژه وضعيت فعلي مميزي سيستم هاي مديريت در سازمانهاي داخلي بررسي و سعي شد تا به موضوعاتي چون نقش سرمميزان ما در ايجاد ارزش افزوده در فرايند مميزي خود پرداخته شود.
سعي شده است، خطاناپذيرسازي فرايند مميزي، معيارهاي صلاحيت براي مميزان و سرمميزان و نيز عواملي كه موجب موفقيت آنها در فرايند مميزيشان ميشود بررسي گردد.
وجود اشتباه و خطا در عملكرد يك فرايند، باعث بوجودآمدن محصول /خدمت معيوب مي گردد كه براي شناسايي و حذف اين عيوب بايد هزينهاي صرف شود. پرهزينهترين اين اصلاحات محصولات/خدماتي هستند كه بهدست مشتري ميرسند.
از آنجايي كه مميزي فرايندي است كه بهدنبال يافتن انطباقهاي موجود در يك سازمان با استاندارد موردنظر مي باشد، بايد در كمال صحت و دقت و بهدور از هرگونه خطا و اشتباه صورت پذيرد و ضمن اينكه اعتبار سازمان مميزيكننده را حفظ مي كند، بايد به سازمان مميزيشونده نيز در جهت رسيدن به اهدافش كمك و ياري رساند. بنابراين خطاناپذيرساختن فرايند مميزي (AUDITING MISTAKE PROOFING) مي تواند گامي اثربخش در جهت بهبود عملكرد سازمانهاي مميزيكننده، به شمار آيد. براين اساس روشهاي آماري و كنترل كيفيت آماري بهنحو قابل ملاحظهاي توسعه يافتند و درصد توليد محصول سالم به بيش از 99 درصد رسيد كه پيشرفت شگرفي به حساب مي آمد. با توسعه صنعتي و پيشرفت در صنايعي مثل هوانوردي، وجود اشكالات جزئي در اين صنايع ميتوانست باعث صدمات سنگيني شود كه در مواردي اين اتفاق نيز افتاد، بنابراين، اين نتيجه حاصل شد كه خرابيها و اشكالات جزئي نيز مهم هستند و نبايد ناديده گرفته شوند.
اين نگرش منتهي به تفكري بهنام خطاي صفر (ZERO DEFRCT)گرديد كه در آن هيچ خطايي پذيرفته نيست. برخي انديشمندان مديريت مثل كراسبي(CROSSBY) نيز آن را توسعه دادند و مبناي كنترل كيفيت صفر (QUALITY CONTROL ZERO) نيز برهمين اساس توسعه داده شده است.
مفاهيم و تكنيكهاي خطاناپذيرسازي نيز بر اين تفكر و نگرش بنا و توسعه داده شدهاند، كه تكنيك پوكا يوكه (POKA-YOKE) نيز كه با فرهنگ ژاپني عجين است، توسط يك ژاپني به نام شينگو(SHINGO) در شركت تويوتا و سپس در شركتهاي ديگر بهكار گرفته شد، عملا در اجراي خطاناپذيرسازي و كاهش نرخ اشتباهات و عيوب سهم بسزايي داشته است. اين تكنيك در فرايندهاي توليدي بهخوبي توسعه يافته و استفاده شده است اما در توسعه اين تكنيك در فرايندهاي خدماتي بهاندازه فرايندهاي توليدي، كار نشده است.
فرايند مميزي، فرايندي است كه ساير فرايندهاي توليدي و غيرتوليدي را ارزيابي ميكند. در استاندارد ISO 19011:2002 بدينگونه تعريف شده است: مميزي فرايندي سيستماتيك، مستقل و مدون براي كسب شواهد مبتني بر واقعيت آن، بهمنظور تعيين ميزان برآورده شدن معيارهاي مميزي است (بند3-1) از اصول مهم در مميزي، دستيابي به نتايج مشابه در شرايط يكسان مي باشد كه تلاش سازمانهاي مميزيكننده در رعايت اين اصل مهم و آموزش مميزين و جلسات دورهاي با آنان، نشان از اهميت اين موضوع دارد.
با يكسانسازي وروديهاي فرايند و يكسانسازي عملكرد در حين فرايند مي توان انتظار خروجي يكسان و مشابه را از هرفرايندي داشت. در مميزي نيز بااجراي پوكايوكه و پيشگيري از خطاهاي احتمالي كه از طرف طرفهاي ذينفع مثل سازمان مميزيكننده، سازمان مميزي شونده و مميزين ممكن است رخ دهد، مي توان به نتايج مشابه و يكسان در فرايند مميزي دست يافت. اين عمل را مي توان «تضمين كيفيت فرايند مميزي» يا( AUDITING PROCESS QUALITY ASSURANCE (APQA نيز نامگذاري نمود. بااجراي APQA مي توان از عملكرد تيمهاي مميزي اطمينان خاطر حاصل نمود كه اين كار به افزايش اعتبار سازمان مميزي كننده و گواهيدهنده(CB) نيز كمك مي كند.