استانداردهای ایزو9000 مجموعه استانداردهاي ISO 9000 در سال 1987 بوجود آمدند . در سال هاي قبل از بوجود آمدن ISO 9000 مفاهيم كيفيت كاملاً گيج كننده شده بودند . معني واژه ي سيستم كيفيت به كرات تغيير مي كرد و گاهي از كشوري به كشور ديگر و حتي در داخل يك كشور مشكل آفرين بود . در اين دوران ، دولت ها و صنايع ، هر روز بيش از پيش اهميت توجه به پيشرفت و بهبود كيفيت را بعنوان عامل موفقيت در رقابت دريافتند . در نتيجه ، استانداردهاي كيفيت بسياري ، توسط مؤسسه ها ، شركت هاي خصوصي و صنايع بوجود آمدند . اگر چه شباهت هايي در اين استانداردها وجود داشت ، اما متابعت از آنها بسيار دشوار مي نمود و بوضوح نياز به تدوين استاندارد در سطح جهاني احساس مي شود . بدين منظور ،ISO يك كميته فني براي كيفيت بوجود آورد . نتيجه تلاش اين كميته ، مجموعه استانداردهاي سيستم مديريت كيفيت ISO 9000 بود . مجموعه استانداردهاي ISO 9000 – كه در اصول يكسان هستند – عناصر مورد نياز ، براي داشتن يك سيستم مديريت كيفيت مؤثر را تعريف مي كنند . اين استانداردهاي كاربردي سيستم هاي كيفيت ، مي تواند براي هر مؤسسه – خواه توليدي باشد يا خدماتي – اجرا شوند .
گواهينامه سيستم كيفيت چيست ؟
گواهينامه سيستم كيفيت ، يك تأييديه مستقل ، كاملاً مطمئن و بي طرفانه است كه برآورده شدن تمام نيازمنديهاي مشخص شده ، در مجموعه استاندارهاي ISO 9000 را تضمين مي كند . اين گواهينامه از سوي مؤسسه اي با عنوان ” گواهي دهنده ” صادر مي گردد .
ده گام به سوي گواهينامه ISO 9000 :
ده گام اساسي براي دريافت گواهينامه را نشان مي دهد . اين گامها بدون توجه به مجموعه استاندارد ISO 9000 يا انتخاب گواهي دهنده دنبال مي شوند . 1- تنظيم هدف از دريافت گواهي 2- گزينش استاندارد مناسب 3- ايجاد و اجراي سيستم كيفيت 4- انتخاب يك مؤسسه گواهي دهنده ي طرف سوم و ارائه درخواست 5- انجام دادن يك خود مميزي داخلي 6- تحويل نظامنامه ي كيفيت براي تصويب 7- پيش ارزيابي گواهي دهنده 8- انجام اقدامات اصلاحي 9- ارزيابي نهايي گواهي دهنده 10- دريافت گواهي
شش عنصر بنيادين براي موفقيت در اخذ گواهي ، لازم است :
تعهد مديريت ارشد به تلاش براي دريافت گواهينامه – آموزش مناسب – ISO 9000 فرآيند كارا براي فرايند بازنگري مديريت – مستند سازي جامع سيستم كيفيت – سيستم مميزي داخلي كارا
فرآيند اقدامات اصلاحي موثر ايجاد تعهد در مديريت ارشد ، به منظور تلاش در جهت دريافت گواهينامه :
تلاش براي موفقيت در اخذ گواهي ، نيازمند تعهد مديريت است . مديريت بايد سودمندي هاي دريافت گواهي را درك كرده ، به آنها اعتقاد داشته باشد و آشكارا از تلاش براي دريافت گواهي حمايت كند و فعالانه در فرايندهاي اجرائي دخالت داشته باشد .
اولين گام در دستيابي به تعهد و ايجاد عزم استوار در سراسر سازمان توسط مديريت ، پاسخ به اين پرسش است : چرا بايد بدنيال گواهينامه ISO 9000 باشيم ؟ پاسخ هاي احتمالي ممكن است به صورت هاي زير باشند .
• برآوردن نيازمندي هاي مشتري . مشتريان ممكن است پيش ازبستن قرارداد جديد ، يا حتي قرارداد تجاري فعلي ، از شما بخواهد گواهي ISO 9000 دريافت كنيد . هر روز شركت هاي بيشتر وبيشتري درباره ي استاندارد هاي ISO 9000 با عرضه كنندگان خود بحث مي كنند ، تعداد كمي آن را بعنوان بخشي از نيازمنديهاي عرضه كنندگان ، مطرح مي كنند . اما گرايش به اين سمت است .
• در جستجوي برتري در رقابت . اگر شركت شما در ميان رقبا از اولين شركت هايي باشد كه گواهينامه يكي از استانداردهاي ISO 9000 را دريافت مي كند ، يك برتري چشمگير در رقابت بدست آورده است . دريافت گواهينامه بيانگر اعتبار سيستم كيفيت شركت ، و بوجود آورنده ي اين اطمينان در مشتري است كه رقباي بدون گواهينامه نمي توانند كيفيت را تضمين نمايند .
• اجراي قوانين شركت . سازمان شما ممكن است پيگير گواهينامه باشد ، به اين دليل كه شركت هدفي را براي دريافت گواهينامه ISO 9000 قرار داده است .
• ايجاد ساختاري براي تلاشهاي كيفيت . بسياري از شركت ها در مي يابند كه تلاشهايشان براي پيشرفت كيفيت پراكنده است . آنها ممكن است به بيماري تنوع سليقه دچار شده باشند ، يعني بسياري از روش هاي بهبود كيفيت ( مانند چرخه هاي كيفيت ، كنترل آماري فرآيند ، مشاركت كاركنان ) ، بدون چارچوب كلي يا راهبردي پذيرفته مي شوند . مدل هاي ISO 9000 ساختار مورد نياز براي پيوستن اين روش هاي جداگانه به يك سيستم منسجم كيفيت را ارايه مي كند .
• پيشرفت نظم و انظباط . فقدان نظم و انظباط ، اغلب نه تنها در سيستم كيفيت بلكه در سراسر شركت آشكاراست . در چنين مواردي اختلاف بين سازماني كه سند سازي مي كند و سازماني كه عمل مي كند ، وجود دارد . گواهينامه ISO 9000 وسيله اي كارا و مؤثر براي از بين بردن فاصله ي بين روش هاي اجرايي و عمل است .
درك آنچه لازم است :
براي بدست آوردن و حفظ تعهد مديريت مورد نياز ، مديريت بايد آنچه در مورد زمان ، كاركنان و هزينه ها لازم است كاملاً بشناسد و از غافلگير شدن بپرهيزد . يكي از شايع ترين ركوردها در جريان دريافت گواهينامه زماني رخ مي دهد كه يك شركت بدون آگاهي كامل از تعهد مورد نياز ، تصميم به پيگيري دريافت گواهينامه مي گيرد . پس از اين كه اقدام براي دريافت گواهي انجام گرفته و علني شده باشد ، آشكار مي شود كه نيازمند يها از آنچه كه انتظار مي رفت ، بسيار فراتر است . آنگاه شركت سعي مي كند كه به يك رضايت نسبي برسد كه معمولاً منجربه توقف در فرآيند دريافت گواهينامه و در سيستم كيفيت مي گردد .